Astım, akciğerlerin ve solunum yollarının kronik bir enflamatuar hastalığıdır. Bebeğinizde ya da çocuğunuzda astım varsa, solunum yolları tahriş olur, ödem nedeni ile şişer ve bu nefes alma yeteneğini etkileyebilir.
Astım ataklarını önlemek ve tedavi etmek için çocuk doktorunuz ile iletişim halinde olmanız ve çocuğun takipte olması önemlidir. Doğru ilaçlar, eğitim, astım eylem planı ve düzenli tıbbi takip ile çoğu astımlı çocuk iyi durumdadır.
Akut astım atağı sırasında ne olur?
Bebeğinizin akut astım atağı varsa, solunum yollarının epiteli daha da iltihaplanır ve daha fazla mukus üretir. Ardından hava yollarının etrafındaki kaslar kasılır ve bronşlar daralır. Çocuk, daralmış hava yollarından zor nefes aldığı için hızla nefes alabilir, öksürebilir veya hırıltı olabilir (ıslık sesi çıkarabilir). Bebeğinizin burun deliklerinin açılıp kapandığını veya kaburgalarının etrafındaki cildin her nefeste içe çekildiğini fark edebilirsiniz. Bu son iki cümledeki semptomlar ciddi bir atak olduğunu belirtir.
Tedavi edilmezse veya tıbbi yardım almanın gecikmesi durumunda, astım atağı ölümcül olabilir. Herhangi bir atak belirtisi fark ettiğiniz anda, derhal çocuğunuzun doktoru tarafından reçete edilen “hızlı rahatlatıcı” ilacı verin .
Kurtarıcı ya da rahatlatıcı ilaçlar solunum yollarını genişlettiğinden, semptomlar azalır. Semptomlar devam ederse veya kötüleşirse, hemen doktorunuz ile görüşün ya da acil servise götürün.
Alerjilerin astımla ilgisi var mı?
Toz akarları, hamamböceği, küf, polen veya hayvan kepeği gibi alerjenlere maruz kalmak, astımı olan bazı çocuklarda semptomları tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Buna alerjik astım denir. Dış mekan polenlerine bağlı astım atakları genelde küçük çocuklarda etkisi daha azdır. Çünkü duyarlılaşması için biraz zaman geçmesi gerekir. Bu sürede genellikle 4 -5 yaşından sonra olarak belirlenebilir. Bununla birlikte, toz akarları, küf veya hayvan kepeği alerjileri, yaşamın erken dönemlerinde gelişebilir.
Astımlı çocukların yaklaşık yüzde 75 ila 80’inde de önemli alerjiler vardır. Çocuğunuzun astımı varsa ve alerjisi olduğundan şüpheleniyorsanız, astım ataklarını önlemeye yardımcı olabilecek daha fazla değerlendirme ve tedavi için onu bir alerji uzmanına yönlendirmek doğru yaklaşımdır.
Başka tetikleyiciler var mı?
Evet, diğer olası tetikleyiciler soğuk hava, viral enfeksiyonlar ( soğuk algınlığı gibi ), sigara dumanı ve diğer hava kirleticilerini içerir. Çocuğunuz koşacak kadar büyük olduğunda, etrafta dolaşmak astım krizini tetikleyebilir. Aslında, oyun alanında bir sık sık öksürür ve hırıldarsa, egzersize bağlı astım olarak adlandırılabilir.
Çocuklarda astım ne kadar yaygındır?
Astım en sık görülen ciddi kronik çocukluk hastalığıdır ve 15 yaşın altındaki çocuklarda hastaneye yatışın üçüncü en sık nedenidir. Astım bugün Türkiye’de her 7 çocuktan birini etkilemektedir. Astımlı çocukların yüzde 50 ila 80’i 5 yaşından önce semptom geliştirir.
Çocuğunuzun astımı olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Doktorunuzun yardımına ihtiyacınız olacak. Astımı 2 yaşından den küçük çocuklarda teşhis edilmesi zor olabilir, çünkü astım dışındaki başka durumlar da hırıltılı veya hırıltılı seslere neden olabilir. Aslında, viral solunum yolu enfeksiyonları muhtemelen bebeklerde hırıltılı solunumun en yaygın nedenidir.
Bununla birlikte, çocuğunuz sık sık öksürüyorsa ve alerjileri veya egzaması varsa ve ailenizde astım ve alerji veya egzama öyküsü varsa (özellikle siz ve eşiniz de varsa), bebeğinizin astım geçirme olasılığı yüksektir. Semptomlarının geceleri daha kötü olması yine astımı düşündürebilir.
Çocuk doktorunuz, muayene edecek ve tanı koymaya yardımcı olmak için aile sağlığı geçmişi de dahil olmak üzere dikkatli bir geçmişe sahip olacaktır.
Astımı nasıl tedavi edersiniz?
Bebeğinizin astımı varsa, astım krizlerini önlemek ve bunlarla başa çıkmak için bir strateji geliştirmek için çocuk doktorunuz ile hazırladığınız bir planınız olmalıdır. Öncelik atağın neyin tetiklediğini anlamaya çalışmalısınız ve daha sonra çocuğunuzun bu tetikleyicilerden kaçınmasına yardımcı olmak için elinizden geleni yapmalısınız. Bazı çocuklar sadece üşüttüklerinde atağa girerler, örneğin bazıları alerjen veya sigara dumanı gibi tahriş edici bir madde ile temas ettikten sonra atak geçirir.
Astım krizini durdurma
Doktorunuz muhtemelen çocuğunuz için bir veya daha fazla ilaç reçete edecektir. Hızlı düzelticiler veya kurtarma ilaçları olarak bilinen ilaçlar astım krizini durdurmak için kullanılır. Bu hızlı etkili ilaçlar solunum yolundaki spazmları rahatlatarak, nefes almayı kolaylaştırır. Salbutamol gibi çabuk rahatlatıcı ilaçlar, bir nebülizör makinesi veya ölçülü doz inhaleri (MDI) kullanılarak uygulanır.
Bir nebülizör, sıvı ilacı, bebeğinizin bir maske aracılığıyla ciğerlerine nefes alabileceği bir buhara dönüştüren elektrikli veya pille çalışan bir makinedir. Nebulize solunum tedavileri genellikle yaklaşık on dakika sürer.
MDI ( ölçülü doz inhaler), tutturma haznesi veya ara parçası olarak adlandırılan uzun bir tüpe, içine küçük bir maske takılmış küçük bir aerosol kutusudur. Salbutamol aracı tüpe püskürtülür ve daha sonra bebeğiniz tarafından maskeden nefes alırken solunur. Bu tip solunum tedavisi bir dakikadan az bir sürede verilebilir.
Bir nebülizör veya ölçülü doz inhaleri seçimi, çoğunlukla sizin ve bebeğinizin kullanması için en kolay olanı tercih edilir. Genel olarak, astım krizini durdurmak için ilacı bebeğinizin akciğerlerine göndermede eşit derecede etkilidirler.
Astım krizini önleme
Kontrol ilaçları olarak bilinen ilaçlar astım krizlerini önlemek için kullanılır. Bunlar, iltihabı ve ödemi azaltmaya ve bebeğinizin hırıltılı krizi önlemesine yardımcı olabilecek inhale steroidleri içerir. Doktorunuz tarafından reçete edilen steroide bağlı olarak, bebeğinize günlük olarak solunan steroid ilacını bir MDI veya bir nebülizör kullanarak verebilirsiniz.
Bebeğinizin astımının kontrol edilmesi zorsa, çocuk doktoru onu bir çocuk alerji uzmanına yönlendirebilir.
Bebeğinizin bakımından sorumlu tüm bakıcıların veya kreşlerin duruma aşina olduğundan ve astım krizinin nasıl tedavi edileceğini bilmesi önemlidir.
Çocuğumun astım geliştirmesini önlemek için ne yapabilirim?
Genlerinde var ise çocuğunuzun astım geliştirmesini tamamen önlemek için yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur. Ve çocuğunuzun hırıltılı solunum atakları olmadan ve sürekli devam eden öksürük gibi kalıcı semptomlar gösterene kadar astımlı olup olmayacağını bilemezsiniz. Bununla birlikte, eğer aşağıdakileri yaparsanız çocuğunuzun semptomlarının şiddetini en aza indirebilir veya astımının başlangıcını (ve akciğerleri daha büyük ve daha güçlü olana) kadar geciktirebilirsiniz:
Toz akarlarına maruz kalmasını sınırlayın:
Bebeğinizin yatağını geçirimsiz bir örtü ile örtün halı ve peluş oyuncakları odasından çıkarın, ağır kumaş örtüler yerine güneşlikler kullanın ve yatak takımını haftada bir kez sıcak suda yıkayın.
Çocuğunuzu pasif sigara içiciliğinden uzak tutun. Sigara dumanı teknik olarak bir alerjen olarak kabul edilmez, ancak akciğerleri tahriş eder.
Hava kirliliğine maruziyetini sınırlayın.
Şömine veya odun sobası kullanmaktan kaçının. Duman çocuğunuzun solunum sistemini tahriş edebilir.
Çocuğunuzda evcil hayvanınıza karşı alerjisi var ise, mümkünse evcil hayvanı dışarıda tutun.
Evinizdeki küfü azaltın. Örneğin, pişirme sırasında aspiratör kullanın,
Nem seviyesini yüzde 35 ila 50 arasında tutmak için gerekirse bir klima veya nem giderici kullanın.
Duvarların arkasında, görülmeyen yerlerde ve zemin altında küf oluşumuna neden olabilecek sızıntıları tamir edin ve küflü yüzeyleri sabun ve su kullanarak temizleyin. Küf oluşumunu önlemek için nemli veya ıslak giysilerin veya yüzeylerin en kısa sürede kurutulduğundan emin olun.
Çocuğum astımla tedavi edilebilir mi?
Yakın tıbbi takip ve uygun tedavi, çocuğunuz büyüdükçe astımının yönetilmesini sağlayabilir, böylece koşabilir, yüzebilir ve diğer çocuklar gibi oynayabilir.
Astımı olan çocukların çoğu sağlıklı yetişkinler olarak büyür.
